બાળકોને સાચો રસ્તો બતાવવાની જવાબદારી દરેક માતા-પિતાની હોય છે, પરંતુ ઘણીવાર એવું વિચારીને કે બાળક સમજી રહ્યું નથી અથવા ભૂલનું પુનરાવર્તન કરી રહ્યું છે, આપણે ઠપકો આપવાનું શરૂ કરીએ છીએ. જોકે, વારંવાર ઠપકો આપવાને કારણે બાળકો ડરી જાય છે અને ક્યારેક હઠીલા બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં સકારાત્મક વાલીપણાની પદ્ધતિ અપનાવવી મહત્વપૂર્ણ છે જેથી બાળક ડર્યા વિના શીખે અને તમારી નજીક રહે.
જો તમારા ઘરમાં નાના બાળકો હોય અને તેઓ તમારા શબ્દોને એક જ સમયે સમજી શકતા નથી અને વારંવાર એક જ ભૂલનું પુનરાવર્તન કરી રહ્યા હોય તો આ લેખ તમારા માટે ખૂબ ઉપયોગી છે. આજે અમે તમને કેટલીક એવી પદ્ધતિઓ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ જેને અપનાવીને તમે તમારા બાળકોને ઠપકો આપ્યા વિના વસ્તુઓ સમજાવી શકો છો. ચાલો આ ટિપ્સ વિશે વિગતવાર જાણીએ.
શાંતિથી વાત કરો
જ્યારે બાળક ભૂલ કરે છે ત્યારે ગુસ્સામાં પ્રતિક્રિયા આપવાને બદલે પહેલા તમારી જાતને શાંત કરો. આ પછી પ્રેમથી સમજાવો કે તેમણે શું ખોટું કર્યું છે અને તેને કેવી રીતે વધુ સુધારી શકાય છે. ચાલો તમને જણાવીએ કે બાળકો શાંત વાતાવરણમાં શું કહેવામાં આવે છે તે ઝડપથી સમજી જાય છે.
બાળકોની વાત સાંભળો
ઘણી વાર આપણે બાળકોને ફક્ત આદેશો આપીએ છીએ પણ તેમને સાંભળતા નથી. તેના બદલે જ્યારે તમે તેમને ધ્યાનથી સાંભળો છો ત્યારે તેઓ તમારી વાતને પણ મહત્વ આપે છે. આનાથી સંબંધમાં વિશ્વાસ વધે છે.
વિકલ્પો આપીને સમજાવો
જ્યારે બાળકો ખરાબ વર્તન કરે છે, ત્યારે તેમને ઠપકો આપવાને બદલે, તેમને યોગ્ય વિકલ્પ બતાવો. ઉદાહરણ તરીકે, જો બાળક રમકડાં ફેંકી રહ્યું હોય, તો તેને કહો, “જો તમે ગુસ્સે છો તો મમ્મી સાથે વાત કરો રમકડું ફેંકવાથી તે તૂટી જશે.”
સારા વર્તનની પ્રશંસા કરો
જ્યારે બાળક કંઈક સારું કરે છે ત્યારે તેની પ્રશંસા કરો. જ્યારે તમે આ કરો છો ત્યારે બાળક સમજે છે કે સારા વર્તનની પ્રશંસા થાય છે અને તે સારા વર્તનનું પુનરાવર્તન કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
ભૂલોમાંથી શીખવાની તક આપો
જો બાળક ભૂલ કરે છે, તો તેને સજા કરવાને બદલે તેને સમજાવો કે આ ભૂલ કેમ ખોટી હતી અને તેનાથી શું શીખી શકાય છે. બાળકોને શીખવવાની અથવા સમજાવવાની આ પદ્ધતિ લાંબા સમય સુધી તેમની યાદમાં રહે છે.
પ્રેમથી નિયમો અને મર્યાદાઓ સમજાવો
બાળકોને એ કહેવું મહત્વપૂર્ણ છે કે ઘરમાં કેટલાક નિયમો છે પરંતુ તે બળજબરીથી લાદવા જોઈએ નહીં. બાળકોની રોજિંદી વાતચીતમાં નિયમોનો પ્રેમથી સમાવેશ કરો, જેથી બાળક તેમને સરળતાથી અપનાવી શકે.